Luthers theologisch testament
Over de Joden en hun leugens
In 1543 verscheen Luthers Von den Juden und ihren Lügen, een onverholen smaadschrift dat een ongemakkelijk licht werpt op het begin van de Reformatie. Luthers antisemitisme is door theologen altijd gebagatelliseerd. Süss toont aan dat diens aversie tegen de Joden een structureel karakter draagt en reeds aantoonbaar is in zijn vroegste geschriften. Geen uitglijder dus, maar een programmapunt. Het onheil dat mens en wereld treft, schrijft Luther bij voorkeur op het conto van de Joden.
Süss’ studie bevat de eerste volledige vertaling van Luthers geschrift in het Nederlands, aangevuld met “Een waarschuwing voor de Joden”, een appendix bij zijn vermoedelijk laatste preek in 1546, zijn sterfjaar. Aan de tweede druk is een nawoord toegevoegd waarin de auteur ingaat op de commotie rond de eerste druk.
René Simon Süss (1939) studeerde theologie in Amsterdam en Brussel, waar hij in 2005 promoveerde op het thema Luther en de Joden. Van 1984 tot 1999 was hij werkzaam als predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk. Nu is hij actief binnen de Joodse gemeenschap.
Süss publiceerde onder meer Een genadeloos bestaan – Karl Barth over het Joodse volk (1991), De messias moet nog komen – Theologie met het oog op Israël en de volken (2001) en, eveneens bij de VU Uitgeverij, De Geest bemint de buitenkant (2009).
“Süss weet veel over de Joodse interpretatie van de bijbel en schrijft daar enthousiast en enthousiasmerend over.” — Jan Greven in Trouw over De messias moet nog komen